Γάμος
Ο Σαρακατσάνικος γάμος, η λεγόμενη «χαρά», ήταν μια πολύ χαρούμενη εκδήλωση γεμάτη από τραγούδια με ευχές στους νεόνυμφους για την καινούργια τους ζωή. Ήταν ένα γεγονός που έσπαγε την μονοτονία της καθημερινότητας, ένα αντάμωμα μεταξύ συγγενών και φίλων, αλλά και μια μεγάλη ευκαιρία για «νυφοδιάλεμμα». Η ηλικία των παιδιών στην οικογένεια, καθόριζε αυστηρότατα τη σειρά της παντρειάς, ιδιαίτερα στα κορίτσια. Ο θεσμός της προίκας δεν υπήρχε, εκτός ορισμένων περιπτώσεων, όπου ο πατέρας έδινε στη νύφη ορισμένα πρόβατα και άλογα.
Γκουρμπάνι
Το Γκουρμπάνι ήταν μια εκδήλωση των Σαρακατσάνων που σαν κύριο σκοπό είχε την ευμενή επίδραση της θρησκείας. Γιατί η θρησκεία αντιπροσωπεύει δυνάμεις, που πρέπει να εκδηλωθούν για το καλό του Τσελιγκάτου, της οικογένειας ή ενός προσώπου, ανάλογα το που ήταν ταμένο το «γκουρμπάνι».
Τραγούδι
Τα περισσότερα από τα τραγούδια που παρουσιάζονται παρακάτω συγκεντρώθηκαν από μαθητές των Χορευτικών τμημάτων του Συλλόγου μας ξεκινώντας από το 1994. Παράλληλα, διάφορα άτομα συνεισφέραν σ' αυτή τη συλλογή με κύρια μορφή τη γιαγιά Βασιλική Τσιαούση από το Πατρίκι Σερρών, που με την αστείρευτη μνήμη της αποτέλεσε θησαυρό της σαρακατσάνικης παράδοσης.
| 1) ΚΛΕΦΤΙΚΟ ΓΙΑ ΤΟΝ ΜΠΟΤΣΑΡΗΘρήνος μεγάλος έγινε μέσα στο Μεσολόγγι τον Μάρκο παν στην εκκλησιά τον Μάρκο παν στον τάφο ξήντα παπάδες παν μπροστά και δέκα Δεσποτάδες κι από κουντά (πίσω) Μάρκο μου Σουλιώτες Κατά καημένη Αράχοβα Νταβέλη Νταβέλη μωρέ Χρήστο Νταβέλη κατά καημένη χώρα τους κλέφτες τι τους κάματε τους Σαρακατσαναίους στα χειμαδιά τους έστειλαν να παν να ξεχειμάσουν Δήμος Στ. Μούρσιας, 11/1/94 | 2) Κακό ζακόνι απ' όχουμε εμείς οι μαύροι κλέφτες το καλοκαίρι στα βουνά και το χειμώνα κλέφτες Το Μπέλο Γιάννη κυνηγάν το Μπέλο Γιάννη κυνηγάν εννιά καρτέρια τ'όκαμαν στα τρία σταυροδρόμια Εννιά παιδιά του βάρεσαν και τον Τσαούση δέκα κι απόμνει ο Μπέλος μαναχός Ήταν και λαβωμένος Γενάρης με τα κρούσταλλα Φλεβάρης με τα χιόνια δεν μπορεί να γύρει το Ζυγό να πάει στο Βελούχι Και πάει και λημέριασε σ' ένα ρημοκλησάκι Κ' αυτού είναι καλόηρας Διαουλούκαλουηράκος και πάει και τον πρόδωκε στα Τούρκικα τα χέρια. Δημήτ. Κούτρας (Βουλγαρνός), Δράμα, 26/10/97 |
| 3) Πέρα σ' εκείνο το βουνό το κουρφανταργιασμένο, στη ρίζα βόσκουν πρόβατα και στη κορφή τα γίδια. Στην αποκείθε την μεριά που 'ναι μια κρύα βρύση που 'χουν οι Τούρκοι σύναξη που 'χουν κρυφή κουβέντα Κι έχουν μικρό κλεφτόπουλο στο κούτσουρο δεμένο το ξέταζαν το ρώταγαν πούθε περνούν οι κλέφτες Τι με ρωτάτε ορέ Τουρκιά νοπού περνούν οι κλέφτες να βρείτε τα 'δερφάκια μου νοπούναι πιο μεγάλα κείνα θα σας μαρτρήσουνε το πούνε τα λημέρια Σουλτάνα Μπαζδάνη, Δράμα, 16/12/97 | 4) ΚΛΕΦΤΙΚΟ Πήρε ο Μάρτης δώδεκα κι Απρίλης δέκα πέντε βγήκαν τα μπλούχια στα βουνά κι ούλα τα τσελιγγάτα Του Παναγιώτη η χοπή δε φάνηκε να έρθει μείναν στους κάμπους μοναχά δίχως τα κουδούνια Πήγε κι Παναϊώτινα με το παιδί στα χέρια νύχτα πήρε το άλογο νύχτα το καλιγώνει Και νύχτα καβαλήκεψε στα πρόβατα να πάει. Aπό μακριά τους ρώτησε και τους καλημερίζει Παιδιά μου τι σας λείπετε τι είστε λερωμένα ο Παναγιώτης λείπεται εδώ και δέκα μέρες. Χρύσα Χ. Στεργιάκου, 30/1/94 |
| 5) Ο ήλιος εβασίλεψε κι ο διάκος παραγγέλλει. Σύρτε παιδιά μου για νερό ψωμί να φάμε βράδυ κι εσύ Γιωργάκη ψυχογιέ έλα κάτσε κοντά μου Να σου χαρίσω τ' άρματα | 6) Τρεις σταυραετοί καθότανε σ' ένα μαύρο λιθάρι και λέγανε τα ντέρτια τους και τα παράπονά τους |
| 7) Πέφτουν τα φύλλα απ΄ τα κλαριά ξεσκιώσαν τα λημέρια πάμε παιδιά'μ' να φύγουμε απ' των Τουρκών τα χέρια Κυριακούλα Βεδούρα, Δράμα, 23/12/97 | 8) ΚΛΕΦΤΙΚΟ Χρυσός αετός τριγύριζε ψηλά στο Mεσολόγγι ρωτάει την τάπια του αετού την τάπια του Δεσπότη μην είδατε τον Λιάκατα τον Kαπετάν Γρηγόρη εψές προψές τον είδαμε στου Mπότσαρη το μνήμα γονατιστός τον έκλαιγε και τον μοιρολογούσε για σήκω απάνω Mάρκο μου να ειδής το εικοσιένα να ειδής κι ελληνικό στρατό Γεωργία Γ. Καργιώτη, Δράμα, 23/1/98 |
| 9) ΚΛΕΦΤΙΚΟΌλες οι μάνες των παιδιών Γιαννάκη Γιαννάκη άïντε κλέφτη Γιαννάκη εύχονται τα παιδιά τους. Kαι μένα η μανούλα μου Γιαννάκη Γιαννάκη άïντε κλέφτη Γιαννάκη βαριά με καταργιώνται. Kλέφτης να πας παιδάκι μου Γιαννάκη Γιαννάκη άïντε κλέφτη Γιαννάκη κλέφτης να καταντήσεις. Σπύρος Χ. Τάσιος, 1/3/96 | 10) ΚΛΕΦΤΙΚΟΩς πότε αχ, ως πότε βαχ ως πότε κασαβέτι ως πότε ν' αμέ αποημένος αρματωλός και κλέφτης Γέρασα ο δόλιος γέρασα δεν μπορώ να περπατήσω δεν μπορώ να σύρω τ' άρματα σπαθί μου και ντουφέκι. Γιαγιά Βασιλική Tσαούση, 17/4/96 |
| 11) ΚΑΤΣΑ ΚΛΕΦΤΙΚΗ Η ΚΤΣΑΔΙΚΟ Tρία σύννεφα βαλαντωτά βαριά βαλαντωμένα το 'να ρίχνει ψιλή βροχή τ' άλλο βαρύ χαλάζι το τρίτο το βαλαντωτό σπέρνει μαργαριτάρι. Aνάρια ανάρια το 'σπειραν να μην πυκνοφυτρώσει κι αυτό που πυκνοφύτρωσε και θερισμό δεν έχει Tούρκοι Pωμιοί το θέριζαν κι Oυβραίοι τ' αλωνίζουν. Γιαγιά Βασιλική Τσιαούση, 14/9/96 | 12) ΚΑΤΣΑ ΚΛΕΦΤΙΚΗΠέρα σε κείνο το βουνό μωρ' δόλια Aγγέλω στο πέρα και στο δόθε κρίμα κι άδικο Aγγέλω. Kάθονται δυο γραμματικοί μωρ' δόλια Aγγέλω και γράφουν και ξεγράφουν κρίμα κι άδικο Aγγέλω Γράφουν τους καλορίζικους μωρ' δόλια Aγγέλω και τους καλογραμμένους κρίμα κι άδικο Aγγέλω H Aγγέλω τους παρακαλεί να γράψουν στο βιβλίο κρίμα κι άδικο Aγγέλω. Γιαγιά Βασιλική Τσιαούση, 14/9/96 |
| 13)Απ' την Οβριά θα' λα διαβώ χάνομαι ο ξένος χάνομαι κι απ'την οβριοτοπούλα δεν βγαίνεις να σε δω Βρίσκω Οβριά που λούζεται χάνομαι ο ξένος χάνομαι σ' ένα χρυσό λιγένι δεν βγαίνεις να σε δω. Ν' οβριάμ τι μάνα σ' έκαμε χάνομαι ο ξένος χάνομαι και τι πατέρα έχεις δεν βγαίνεις να σε δω Η μάναμ ήταν πέρδικα χάνομαι ο ξένος χάνομαι πατέρας μου πετρίτης δεν βγαίνεις να σε δω Και γω είμαι περδικόπουλο χάνομαι ο ξένος χάνομαι. Γιαγιά Βασιλική, 1/2/96 | 14) 'Ενα πουλάκι λάλησε στου Δίπλα το ταμπούρι μα δε λαλούσε σαν πουλί σαν τ' άλλα τα πουλάκια μον κελαηδούσε κι έλεγε μ' ανθρώπινη κουβέντα: τα καραούλια Δίπλα μου |
| 15) Κίνησε ο Ρόβας κίνησε στα Γιάννενα να πάει νύχτα σελώνει τ' άλογα νύχτα τα καλλιγώνει Βάζει τα πέταλα χρυσά και τα καρφιά ασημένια και τα καλιγοσφύρια του αγνό μαργαριτάρι Γιάννης Δ. Κούτρας, 11/1/94 | 16) Ο ΚΑΤΣΑΝΤΩΝΗΣΒήκε Αντώνης στ' ¶γραφα Αντώνη Αντώνη Αντώνη Κατσαντώνη Να μάσει παλικάρια Τα μάζευε τα σύνταζε Τα φκιάνει τρεις χιλιάδες Κι έκατσε και τα διάταζε Σαν μάνα σαν πατέρας. Χρήστος Ε. Μούρσας, 12/95 Το ίδιο έγραψε και ο Αντώνης Δ. Στεργιάκος |
| 17)Ένα πουλάκι ξέβγαινε από τα κορφοβούνια τρέχει να βρει την κλεφτουριά τους καπεταναραίους σαν πήγε και τους έλαβε σ' ένα κρυφό λημέρι είχαν αρνιά που ψένανε κριάρια σουβλισμένα είχαν κι ένα γλυκό κρασί που πίνουν και γλεντούνε. ρεφρέν: Αράπη Αράπη Ευαγγελία Γάκη, 1/95 | 18)Τι έχεις καϋμένε πλάτανε και στέκεις μαραμένος μη δα τα φύλλα σου πολλά και το νερό σου λίγο ουδέ τα φύλλα μου βαριά και το νερό μου λίγο ο Ομέρ Βρυώνης πέρασε με όλο του τ' ασκέρι κι εδώ στον ίσκιομ' έκατσαν ήπιαν κ' απ' το νερό μου κι Oμέρ Βρυώνης διάταξε να ρίξουν στον κορμό μου να πέσουνε τα φύλλα μου να σπάσουν τα κλαριά μου. Ντίνα Λαμπρινή, 1/95 |
| 19) ΚΑΛΤΣΑΔΙΚΟ Μα το θεό μα το Σταυρό και μα την Παναγία τρία παιδιά τα κρέμασαν τα τρία αράδα αράδα Το' να κρεμάν για την κλεψιά τ' άλλο να μαρτυρήσει μαρτύρα Γιάνουμ την κλεψιά το που περνούν οι κλέφτες Εψές προψές δω πέρασαν απ' τη δική μας στάνη μας πήραν πέντε πρόβατα κι ένα παλιό κριάρι. Μας πήραν και την κάλησια τη στερφοπροβατίνα κι όλα τα πρώτα βέλαζαν και τα σκυλιά ουρλιόνταν. | 20) Ο Γιάννος φίδι σκότωσε στη ρίζα στο παλιούρι κι όλα τα φίδια το 'μαθαν το Γιάννο φοβερίζουν πως να 'ταν πως να γένονταν τον Γιάννο να τον φάμε σιορτάρι να 'ταν η οχιά για να ζυγώσει ο Γιάννος να τον φάει κι ο Γιάννος εροβόλαγε στη σκάλα τραγουδώντας και ξύπνησε τα εννιά χωριά τα δέκα βιλαέτια και ξύπνησε μια δράκαινα απ' τον ύπνο που κοιμόταν η δράκαινα αναστέναξε κι ο δράκος φοβερίζει Κων/νος Δ.Γάκης, 11/1/94 |
| 21) Πως το 'παθα και αγάπησα μια κόρη από τα ξένα που δεν γνωρίζει απ' αργαλιό τη ρόκα δεν τη ξέρει γελάστηκα απ' τα νειάτα της κ' απ' το τρανό της σόι. Παναγ. Σπ. Χλιάρα, 11/1/94 | 22) Εσείς παιδιά κλεφτόπουλα παιδιά της Σαμαρίνας αν πάτε πάνω στα ψηλά βουνά και στα κρυφά λημέρια κι αν σας ρωτήσει η μάνα μου και η δόλια η αδελφή μου μην πείτε πως σκοτώθηκα μον' πείτε πως λαβώθηκα πως είμαι λαβωμένος πήρα την πέτρα πεθερά την μαύρη γη γυναίκα κι αυτά τα λιανοχάλικα αδέρφια και ξαδέρφια. Κων/νιά Γάκη, 11/1/95 |
| 23) Γιατί είναι μαύρα τα βουνά και οι κάμποι ρημαγμένοι και τα χωριά στην Ήπειρο κανένα δεν καπνίζει γιατί μου φύγαν τα παιδιά και πάνε για τα ξένα | 24) Ενύχτωσε και βράδιασε πάει και τούτη μέρα παν τα πουλάκια στις φωλιές κι όμορφες για ύπνο Παίρνω και γω τον μαύρο μου και πάω να ξενυχτίσω Παρασκευή Κασσέρη, 5/12/97 |
| 25) ΚΛΕΦΤΙΚΟ Εσείς όπου τον είδατε ψηλά στα κορφοβούνια σταυραετοί και πέρδικες ξεφτέρια χελιδόνια ελάτε να του στήσετε τραγούδι μοιρολόι τον Κατσαντώνη πιάσανε κλάψτε πουλιά μου κλάψτε Γεωργία Δ.Ντίνα, 1/95 | 26) ΚΛΕΦΤΙΚΟ Ένα πουλάκι λάλησε στου Δίπλα το ταμπούρι μα δε λαλούσε σαν πουλί ούτε σαν χελιδόνι κείνο λαλούσε κι έλεγε ανθρώπινη κουβέντα σήκω Διπλάμ να φύγουμε σ' άλλον τόπο να πάμε πολύ Τουρκιά μας πλάκωσε μαύρη σαν καλιακούδα ο Δίπλας όταν τ' άκουσε το μούστακό του στρίβει παίρνει και ζώνει τ' άρματα πιάνει την λαζαρίνα (καριοφύλι) |
| 27)ΚΛΕΦΤΙΚΟ Ανάρια ανάρια τα 'ριχναν οι κλέφτες τα ντουφέκια ήταν οι δόλιοι λιγοστοί πεντέξι οχτώ νομάτοι κι ο καπετάνιος έλειπε με ακόμα δυο συντρόφους πάει να βαφτίσει ένα παιδί να φκιάσει ένα κουμπάρο για να 'χει ο δόλιος γύρισμα να 'χει γλυκιά κουβέντα. Τασούλα K. Ντίνα, 1/95 | 28) ΚΛΕΦΤΙΚΟΠότε θα 'ρθεί μιαν άνοιξη θα 'ρθει ένα καλοκαίρι που λουλουδίζουν τα κλαριά που λιώνουνε τα χιόνια για να ζωστούμε τ' άρματα και τα χρυσά τσαπράζια να βγούμε κλέφτες βρε παιδιά κλέφτες στα κορφοβούνια μες στην ψηλότερη κορφή να στήσουμε λημέρι ν' άχουμε τ' άστρα τ' ουρανού τ' αποβραδύς κουβέντα κι εμάς το γλυκοχάραμα να πρωτοχαιρετίζει εμάς ο ήλιος την αυγή σαν κρούει να πρωτοβλέπει να μας ζηλεύουν οι αετοί να μας ξυπνούν τ' αηδόνια αράδα - αράδα τ' άρματα στα πεύκα θα κρεμάμε 'κει θε να στήσουμε χορό και κάθε μας τραγούδι θα 'ναι βροντή από σύννεφο φωτιά π' αστροπελέκι θα μας τρομάζουν τα θεριά θα προσκυνούν οι κάμποι Πότε θα 'ρθει μιαν άνοιξη Θα 'ρθει ένα καλοκαίρι να βγούμε κλέφτες βρε παιδιά κλέφτες στα κορφοβούνια. Ασημένια Αλ. Ράπτη, 1/95 |
| 29) ΚΛΕΦΤΙΚΟ Βγήκε ο ήλιος κόκκινος και το φεγγάρι μαύρο κι ο λαμπερός αυγερινός πάει να βασιλέψει πες μας καημένε Αυγερινέ κανά καλό χαμπέρι Το Λεπενιώ το βάρεσαν και μεις παιδιά τι κάνουμε να πάμε να μην πάμε Θόδωρος Αλ. Ράπτης, 1/95 | 30) ΚΛΕΦΤΙΚΟ Θρήνος μεγάλος έγινε μέσα στο Μεσολόγγι τον Μάρκο παν στην εκκλησιά τον Μάρκο παν στον τάφο ξήντα παπάδες παν μπροστά και δέκα Δεσποτάδες κι από κοντά Μάρκομ Σιουλιώτισες Βαγγέλης X. Στεργιάκος, 30/1/94 |
| 31)Για φάει για πιες ρούσα ξανθή και πίσω μην θυμάσαι πως ν' αρνηθώ τα αδέρφια μου και το γλυκό μου κόσμο θυμάμαι τον πατέρα μου και λιώνω σαν τ' αλάτι τ' αλάτι λιώνει σε νερό και γω σε ξένο τόπο θυμάμαι την μανούλα μου και λιώνω σα νεράκι Σπύρος Στεργιάκος, 10/94 | 32)Σήκουσ' απάνου Γιάννο μου και μην βαργιό κοιμάσαι βρέχει ουρανός και βρέχεσαι χιονίζει θα κρυώσεις θα σου βραχούνε τ' άρματα και τα χρυσά κουμπιά σου και τ' ασημένιος Γιάννουμ το σπαθί |
| 33) Κάτω στο βάλτο γεια σου Γιάννο μου κάτω στο βάλτο το πηγάδι το 'ριχναν οι Αρβανίτες κι έδιωχναν τους Μωραΐτες που σε Στέργιο παλικάρι έλα ρίξε το λιθάρι να 'σε πρώτο παλικάρι και του Γιάννου του κακοφάνει μια ψιλή φωνή του βγάνει. Γιάννης Π.Καριώτης, 30/1/94 | 34)Χορεύουν τα κλεφτόπουλα γλεντάνε τα καημένα κι ένα μικρό κλεφτόπουλο δεν τρώει δεν τραγουδάει μον τ' άρματά του συγίραγε και το σπαθί τροχάει. Ειρήνη Θ. Παγώνη, 4/1/94 |
| 35)Ανέβα Μήτρομ σε βουνό και στήσε καραούλι πάρε το μάτι του αετού και τ' αλαφιού τα πόδια κι αγνάντεψε τριγύρω μας κι όλο γυροβολιά μας να μην περάσει η Tουρκιά και πάει και πάρει σκλάβους. Κων/νος Χ. Καργιώτης, 4/1/94 | 36) ΚΛΕΦΤΙΚΟ Τα παλικάρια τα καλά κάθονται τρων και πίνουν εκεί που τρώγαν κι έπιναν και ψιλοτραγουδούσαν τους ήρθαν κάτι γράμματα να παν να προσκυνήσουν ένας στον άλλον έλεγε ένας στον άλλον λέει τώρα παιδιά τι κάνουμε να πάμε να μην πάμε γυρίζει ο Νότης και τους κραίν εγώ δεν πάω στα Γιάννενα Πασά δεν προσκυνάω κι ας με σουφλίσουν σαν αρνί. Ευάγγελος Κ. Ντίνας, 1/95 |
| 37)Πως σου 'ρθε πως σου γίνηκε καημένε Σταματάκη κι σε 'χουν πιάσει ζωντανό στο έρημο λημέρι τον μούστο τι τον ήθελες τον έσειρνες κοντά σου τον είχα ο δόλιος σύντροφο τον είχα καραούλι κι αυτός με αποκοίμησε. Γιαγιά Βασιλική Τσαούση, 12/3/98 | 38) Τρία καλά είναι στο ντουνιά και στον απάνω κόσμο η νιότη και η λεβεντιά και το καλό κορίτσι τα 'κούτε εσείς ανύπαντρες κι εσείς καλοί λεβέντες λεφτά να μην ζηλέψετε και βιο μην λυπηθείτε έτσι τα ζήλεψα κι εγώ και πήρα γέρο άντρα. |
| 39) Τι να σου κάνω Χάιδω μου τι να σου κάνω γιε μου εγώ ο μαύρος γέρασα κι εσύ θέλεις παιχνίδια θέλεις στην κούνια βάλε με θέλεις στην σαρμανίτσα και με τα πόδια Χάιδωμ κούνα με και με τα χέρια σ' γνέσε και με το στόμασ΄το γλυκό πες μου γλυκά τραγούδια. Στέργιος Σ. Χλιάρας, 30/1/94 | 40) &nb sp; Μ' αυτή την ασημόκουπα θέλω να πιω πεντέξι κι αν δεν μεθύσω κόρη μου κέρνα με όσο να φέξει να κάτσω να συλλογιστώ της ξενιτιάς τα ντέρτια πάρα μικρός ορφάνεψα από μάνα από πατέρα και πήγα και ροïάστηκα σε μια κυρά Βουλγάρα δώδεκα χρόνους έκαμα στα μάτια δεν την είδα κι από τους δώδεκα και μπρος τη βρίσκω στο παζάρι Κυράμ' δωσ' μου τη ρόγα μου δωσ' μου τη δούλεψή μου παράγγειλαν τ' αδέρφια μου να πάω να με παντρέψουν δούλε αν θες να παντρευτείς γυναίκα για να πάρεις δώδεκα δούλες έχω εδώ όποια σ' αρέσει πάρε. Αλέκα Σ.Τσιλιγγίρη, 1/94 |
| 41) Βουνά μου Συρακιώτικα βουνά τ' Ασπροποτάμου τους κλέφτες τι τους κάματε τους Σαρακατσαναίους στα χειμαδιά τους στείλαμε να παν να ξεχειμάσουν | 42) Αντώνη μου τι σκέφτεσαι τ' είσαι συλλογισμένος παιδιά μου μην με βιάζεται θα σας το μολογίσω εψές μου 'ρθάν δυο γράμματα από τον γέρο Δήμο κ' απόξω γράφ τ' απόγραμμα και μέσα λέει το γράμμα ο Βελιγγέκας το σκυλί τ' αγαρηνό ζαγάρι πήρε γυναίκες και παιδιά Γ. Καριώτη, 28/1/99 |
| 43) Πήρε ο Μάρτης δώδεκα κι Απρίλης δέκα πέντε βγήκαν οι Βλάχοι στα βουνά κι ούλα τα τσελιγγάτα του Παναγιώτ' τα πρόβατα δε φάνηκ' να έρθουν μείναν στους κάμπους μοναχά δίχως τα κουδούνια πήγε κι Παναϊώτινα με το παιδί στα χέρια νύχτα πήρε το άλογο νύχτα το καλιγώνει και νύχτα καβαλίκεψε στα πρόβατα να πάει από μακριά τούς ρώτησε και τους καλημερίζει παιδιά μου τι σας λείπετε τι είστε λερωμένα ο Παναγιώτης λείπεται εδώ και δέκα μέρες. | 44)Συχνορωτιούνται τα βουνά και βαριαναστενάζουν Κύργιε μ' το τι να γίνηκαν οι Σαρακατσαναίοι τούτη τη μαύρη ¶νοιξη δεν φάνηκαν να έρθουν νούδε συγκέρια φάνηκαν νούδε τσιατούρες γίναν νούδε τα λάγια πρόβατα οι αμέτρητες χιλιάδες που 'βαζαν όλες οι πλαγιές απ' τα λαμπράτς κουδούνια Τασούλα Mαλιαχώβα, 24/6/98 |
| 45)Ένας γέρος γέροντας 402 χρόνων γέροντας φάρο καβαλίκεψε τα βουνά 'λο γύριζε σεις βουνά ψηλά βουνά δεν με ξανανιώνετε εμένα και τον φάρο μου φάρος ξανανιώνετε γέρος νιος δεν γίνεται. Θανάσης Τέζας, 22/6/98, Στέργιος Ι. Τέζας, 24/12/01 | 46)Να 'ταν ο Μάης χεινόπωρος Αντρέα Αντρέα κι' ο θεριστής χειμώνας να κρουσταλιάσει η θάλασσα μη πλεύσουν τα καράβια να μη περάσει η κλεφτουριά και πάει και πάρει σκλάβους Αντρέας πούθε πέρασε και πάει και πήρε σκλάβους. Χρήστος Γ. Καλτσάς, 10/12/98 |
| 47)Καλότυχα είναι τα βουνά καλότυχοι είναι οι κάμποι το καλοκαίρι πράσινα και το χειμώνα χιόνι δεν καρτερούνε θάνατο Χάρο δεν περιμένουν μον' καρτερούν την ¶νοιξη το' μορφο καλοκαίρι ν' ανθίσει ο γάβρος κι η οξιά να ισκιώσουν τα λημέρια να βγουν οι Βλάχοι στα βουνά να βγουν οι Βλαχοπούλες να βγουν τα λάγια πρόβατα. Ιωάννα Γ. Καλτσά, 10/12/98 | 48) Όλες οι μάνες των παιδιών τα ευχιώνται να προκόψουν και μένα η μανούλα μου βαριά με καταργιέται κλέφτης να πας παιδάκι μου κλέφτης να καταντήσεις στ' αγριοβούνια ν' αγρυπνάς να πολεμάς γιόκαμ με τα στοιχειά. Στέλιος Στ. Καριώτης, 21/12/98 |
| 49)Βαστάτε Τούρκοι τ' άλογα λίγο να ξανασάνω να χαιρετίσω τα βουνά και τις κοντοραχούλες ν' αφήσω διάτα στα παιδιά σ' όλα τα παλικάρια παιδιά μου μην κοντέψετε πίσω να μην γυρίστε όσο είναι ο Δίπλας ζωντανός Ιωάννης Στ. Καριώτης, 21/12/98 | 50) Σ' όλον τον κόσμο ξαστεριά σ' όλον τον κόσμο ήλιος και στο Βραχώρι το πικρό μαύρος καπνός κι αντάρα καπεταναίοι το καίγαν. Ο Τσόγκας κι ο Αλεξάκης μια Μπεγιοπούλα φώναξε από ψηλό σαράγι τι κάνετε μπρέ χριστιανοί δεν είστε βαπτισμένοι! Εμείς αντάμα ζήσαμε τρανέψαμε αντάμα γιατί τώρα μας καίγετε μας χύνεται το αίμα! Τέτοια παράπονα πικρά τις φλόγες δεν τις σβήνουν τα γυναικόπαιδα πέσανε στων ανταρτών τα χέρια. Mαρία Xρ. Nάκα, 18/1/99 |
| 51)Εδώ στην πάνω γειτονιά την παραπάνω ρούγα μια λυγερή καθότανε στ' αντρού της την αγκάλη όλο τ' αντρού της έλεγε όλο τ' αντρού της λέει βαργιά κοιμάσαι Κώστα μου βαρύν ύπνο μου κάνεις η συντροφιά σου έφυγε. Ελευθερία Ι. Καργιώτη, 4/2/99 | 52)Σιγά Λιακούμ' μην βιάζεσαι κάτσε να πάμε αντάμα γιατ' έχουν χιόνια τα βουνά κλείσαν τα μονοπάτια θα πέσεις Λιάκουμ' σε γκρεμό. Κατερίνα Ι.Καργιώτη, 4/2/99 |
| 53) Σε τούτη την τάβλα τη χρυσή με τα χρυσά ποτήρια κέρνα μας κόρη κέρνα μας γλυκό κρασί να πιούμε κέρνα τον πρώτο με μαστραπά τον δεύτερο με κόφα και στο δικό μου το γυαλί βάλε φαρμάκι μέσα. γιαγιά Βασιλική Τσαούση, Νιγρίτα, 18/6/94 | 54) ΓΚΟΥΡΜΠΑΝΗΣΙΟ Παιδιά μ' καλώς τον ήβραμαν αυτόν τον νοικοκύρη με τα πολλά του τα φαγιά Με τα γλυκά του λόγια Παιδιά μ' να τον αξιώσουμε Θεός να τον προκόψει. όσα λουλούδια έχει η άνοιξη και φύλλα από τα δέντρα τόσα καλά στο σπίτι του Θεός να του τα δώσει γιαγιά Βασιλική Τσαούση, Νιγρίτα, 7/97 |
| 55) Μανά μου τα κλεφτόπουλα τρώνε και τραγουδάνε πίνουν και γλεντάνε και ένα μικρό κλεφτόπουλο δεν τρώει δεν τραγουδάει δεν πίνει δεν γλεντάει μον' τ' άρματά του κοίταζε του ντουφεκιού του λέει πόσες φορές με γλίτωσες απ' των εχθρών τα χέρια κι απ' των Tούρκων τα μαχαίρια ντουφέκι μου περήφανο σπαθί μου παινεμένο. Κώστας Αριστ. Χλιάρας, 8/2/2000 | 56) Κωστά μ' τα χιόνια λιώσανε και τα πουλιά το λένε κι εσύ Κωστά μ' στη φυλακή στα σίδερα δεμένος. Κώστας Αριστ. Χλιάρας, 8/2/2000 |
| 57) ΣΥΡΤΟΣ Πέρα θε μικρή μου Παναγιούλα πέρα θέλω να περάσω το χορό σας να κοιτάξω πως χορέ μικρή μου Παναγιούλα πως χορεύει μια μικρούλα που την λένε Παναγιούλα πούχει τα μαλλιά μετάξι και πλεγμένα με την τάξη. Χρυσούλα Αθ. Μπαμπαλή, 28/1/2000 | 58) ΣΥΡΤΟΣ ¶σπρη βαμβακιά η Παναγιώτα μου άσπρη βαμβακιά είχα στην πόρτα μου μου την πήρανε την Παναγιώτα μου μου την πήρανε και μου την κλέψανε σ' άλλη γειτονιά την επαντρέψανε μου την πήρανε τα λουλούδια της μου 'μεναν και μένα τα τραγούδια της. Ιωάννα Γ. Καλτσά, 28/1/2000 |
| 59) ΤΣΑΜΙΚΟΣΤρία καλά είναι στον ντουνιά και στον απάνω κόσμο η νιότης και η λεβεντιά και το καλό κορίτσι τ' ακούτε εσείς ανύπαντροι και σεις καλοί λεβέντες λεφτά να μην ζηλέψετε λίρες μην λιμπιστείτε Καλτσάς Γ. Βασίλης, 28/1/2000 | 60) ΤΣΑΜΙΚΟΣΈνας λεβέντης χόρευε σε μαρμαρένιο αλώνι κι η κόρη που τον αγαπά κι η κόρη που τον θέλει και με το μάτι έγνεφε και με τα' αχείλι του λέει που 'σουνα χθες λεβέντη μου κι αντιπροχθές το βράδυ χτες ήμουν στην μάνα μου προχτές στην αδερφή μου κι απόψε στο σπιτάκι σου θα 'ρθώ στην αγκαλιά σου Χρήστος Γ. Καλτσάς, 28/1/2000 |
| 61) ΚΛΕΦΤΙΚΟΤο λεν οι κούκοι στα βουνά κι οι πέρδικες στα πλάγια το λεν και τα βλαχόπουλα το λεν στο μουχαμπέτι πήγα και γω να τους ιδώ να τους καλοκαρδίσω κι αυτοί μου λεν να τραγουδώ μου λεν να πω τραγούδια εγώ παιδιά μου δεν μπορώ τραγούδια εγώ δεν ξέρω σήμερα για τους φίλους μου για τους καλούς γειτόνους θα πω τραγούδι θλιβερό μέσα απ' την καρδιά μου για να τ' ακούσουν τα βουνά να κλαιν κι αυτά με μένα. Μιλτιάδης Ι. Χριστοφυλάκης, 21/1/2000 | 62) Στον Κίσαβο στον πλάτανο και στις κρυοβρυσούλες πιάσαν τον Γρίβα ζωντανό και τον τουρκοπαιδεύουν προσκύνα Γρίβα μ' τον Πασά προσκύνα τον Βεζύρη Γρίβας δεν είναι νιόνυφη κορίτσι συβασμένο να προσκυνήσει τον Πασά τον κακομαθημένο ψιλή φωνούλα απόρησε ψιλή κι αμπιστεμένη που είστε παιδιά του Κοκαλιά παιδιά του γέρο Γρίβα για πάρτε ζώστε τ' άρματα και την Τουρκιά φαλάγγι κι εγώ θα πάρω τον Πασά σαν το τραγί απ' τα γένια. Μιλτιάδης Ι. Χριστοφυλάκης, 21/1/2000 |
| 63)Λάμπει ο ήλιος στα βουνά λάμπει και στα λαγκάδια έτσι λάμπει και η κλεφτουριά οι Κολοκοτρωναίοι πού 'χουν τα ασήμια τα πολλά τις ασημένιες πάλες όπου δεν καταδέχονταν την γης να την πατήσουν καβάλα παν στην εκκλησιά καβάλα προσκυνάνε καβάλα παίρνουν αντίδωρο απτού παπά το χέρι. Κώστας Αριστ. Χλιάρας, 23/11/2000 | 64) Κορίτσια από τα Γιάννενα γριά Τζαβέλενα νυφάδες απ' το Σούλι το Σούλι θα χαρατσωθεί χαράτσι θα πληρώσει Τζαβέλενα σαν τ' άκουσε πολύ της κακοφάνει παίρνει και ζώνει τ' άρματα. Μαρία K. Ντόγα, 23/11/00 |
| 65)Κλείσαν οι στράτες του Μοριά κλείσαν και τα Δερβένια κλαίνε τα χάνια για άλογα και τα τζαμιά για Τούρκους κλαίει και μια χανούμισσα κλαίει για τον υγιό της το γιο της τον σκοτώσανε. Παναγιώτα Δήμου Καραχρήστου, 23/11/2000 | 66) Όλα τα κάστρα χαίρονται και όλα καμαρώνουν το κάστρο του Μεσολογγιού αυτό δεν καμαρώνει Kάστρο μ' γιατί δεν χαίρεσαι γιατί δεν καμαρώνεις μου σκότωσαν τον αρχηγό τον καπετάν Θανάση το τι καλό έχω να χαρώ και τι να καμαρώσω. Κώστας Ι. Τσιαριγκλής, 23/11/2000 |
| 67)Οι κλέφτες μπερμπιρίζονταν και στο γυαλί τηργιώνται για δες μαλλιά που έχουνε και τσιγκελά μουστάκια δεν πρέπουν για τα Γιάννενα να τάνε σκλαβωμένα Κώστας Ι.Τσιαριγκλής, 23/11/2000 | 68)Ανάθεμα που έριξε τα μάγια στο πηγάδι και μάγεψε τον άνδρα μου και θε να με χωρίσει αν με χωρίσεις άντρα μου εσύ θα μετανιώσεις θα φτιάξω το σπιτάκι μου αντίκρυ στο δικό σου στις δύο στις τρεις θα λούζομαι στις τέσσερες θα αλλάζω κι απάν' στις δεκατέσσερες άλλον άντρα θα πάρω. Bασίλης Γ. Kαλτσάς, 27/11/00 |
| 69)Θέλω να ανέβω στ' ¶γραφα κι απάνω στα κατσάβραχα για δυο ματάκια π' αγαπώ να τα ξεχάσω δεν μπορώ με δέρνει η νύχτα κι αυγή με δέρνει και μια χαραυγή. Xρήστος Γ. Kαλτσάς, 27/11/00 | 70)Ο ήλιος βασιλεύει κι η μέρα σώνεται κι ο νους μου απ΄την αγάπη δεν σημαζώνεται. Έβγα να σε δω να παρηγορηθώ Το φεγγάρι κάνει κύκλο στης αγάπης μου τον κήπο το φεγγάρι κάνει βόλτα στης αγάπης μου την πόρτα Σγουρέ βασιλικέ μου και μαντζουράνα μου εσύ θα με χωρίσεις από την μάννα μου. Το φεγγάρι κάνει κύκλο στης αγάπης μου τον κήπο το φεγγάρι κάνει βόλτα στης αγάπης μου την πόρτα Βασιλικός θα γίνω στα παραθύρια σου για να γλυκοφιλήσω τα μαύρα φρύδια σου Έβγα να σε δω να παρηγορηθώ Iωάννα Γ. Kαλτσά, 27/11/00 |
| 71)Γλυκοχαράζουν τα βουνά κι αγάπη μου κοιμάται σιγά παιδιά μ' διαβαίνετε μην μου την εξυπνάτε κι εγώ θα πάω στην πόρτα της γλυκά να τραγουδήσω ξύπνα περδικομμάτα μου κι ήρθα στην γειτονιά σου χρυσά πλεξούδια σου 'φερα να πλέξεις τα μαλλιά σου. Ιωάννα Αθ. Μπάμπαλη, 7/12/00 | 72) Τι καπετάνιος είσαι εσύ δε ρίχνεις δυο ντουφέκια να μαζωχτεί τ' ασκέρι σου κι όλος ο ταιφάς σου να δει το ποιος σου λείπεται από τον ταιφά σου μου λείπει ένα κλεφτόπουλο ο Kωσταντής λεβέντης. Xρυσούλα Aθ.Μπάμπαλη, 7/12/00 |
| 73)Να' μουν πουλί ν' ανέβαινα να πήγαινα ψηλά να αγνάντευα κατακαμπή στο κάμπο το δόλιο Μεσολόγγι πως πολεμάν οι Έλληνες Ελλάδα και Τουρκία. Χριστοφυλάκης Ι. Μιλτιάδης, 7/12/2000 | 74) Βελούχι μου περήφανο κι οξιά ζωγραφισμένη λειώσε τα χιόνια γρήγορα να χορταργιάσει ο τόπος να βγουν οι Βλάχοι στα βουνά να βγουν και οι Βλαχοπούλες να βγουν και τα Βλαχόπουλα με τα στραβά τα φέσια να βγουν τα λάγια πρόβατα με τα λαμπρά κουδούνια να βγουν τ' αρνάκια παίζοντας μπροστά από τις μάνες. Παναγιώτης I.Χριστοφυλάκης, 7/12/2000 |
| 75) Μανά μου τα κλεφτόπουλα τρώνε και τραγουδάνε πίνουν και γλεντάνε κι ένα μικρό κλεφτόπουλο δεν τρώει δεν τραγουδάει δεν πίνει δεν γλεντάει μον' τ' άρματά του κοίταγε του ντουφεκιού του λέει πόσες φορές με γλίτωσες απ' των εχθρών τα χέρια κι απ' των Τούρκων τα μαχαίρια μα τώρα με παράτησες σαν καλαμιά στον κάμπο και δεν ξέρω τι να κάμω. Χρυσή Π. Βεδούρα, 12/12/2000 | 76)Στου κυρή γαμπρού την πόρτα τι δασιά είναι τα κυπαρίσια τι δασιά είναι τα κυπαρίσια καμαρέψτε τα μια ψύχα του κυρή γαμπρού η μάνα τι πολύ είναι αρματωμένη τι πολύ είναι αρματωμένη και στην πόρτα μπαίν' και βγαίνει με τον ήλιο παραγγέλει Ήλιε μου κι άσπρο φεγγάρι έστειλα ένα νιο κλωνάρι έστειλα ένα νιο κλωνάρι καρτερώ ένα ζευγάρι. Kατερίνα Mπόνια, 17/2/01 |
| 77)Λουλουδάκι θα' λα γίνω που να πάω να φυτρώσω πάω σε μια κρυόβρυση να 'χει νερό να με ποτίζει και δροσιά να με δροσίζει. Στέργιος Ι.Τέζας, 24/12/01 | 78) Το πως αποκοιμήθηκα τρεις χρόνους σ' ένα γρέκι κιόντα ξυπνώ ο έρημος ναι πρόβατα ναι γίδια παίρνω νερό και νίβομαι μαντήλι και σφουγγιώμαι και παίρνω δίπλα τα βουνά δίπλα τα κορφοβούνια. Χρήστος Ζ.Ζάρας, 24/12/01 |
| 79) Τρεις σταυραετοί καθότανε σ' ένα μαύρο λιθάρι και λέγανε τον πόνο τους και το παράπονό τους ο ένας κλαίει πως γέρασε και ο άλλος πως μεθούσε και ο τρίτος ο μικρότερος παρηγοριά δεν έχει Κώστας Γ. Καργιώτης, 29/12/01 Αντώνης Δ. Στεργιάκος | 80) Τρικαλινή μου πέρδικα βουνίσια μου τριγώνα Σ' όλο τον κόσμο ήμερη σε μένα στέκεις άγρια Ρίξε την αγρισύνη σου κι έλα κοντά μου κάτσε. Νάσο δεν είχες πρόβατα Νάσδο δεν είχες γίδια Νάσο δεν είχες κι άλογο καβάλα να πηγαίνεις Και ζήλεψες την κλεφτουριά το έρημο ντουφέκι. |
| 81) Κλείσαν οι στράτες του Μωριά Κλείσαν και τα Δερβένια Κλαίνε τα Χάνια για άλογα Και τα τζαμιά για αγάδες Κλαίει και μια χανούμισα Κλαίει για τον γυιό της. | 82) Όταν ήμουν στον καιρό μου κάτι μούρθε στο μυαλό μου Μια μηλιά να πάω να κλέψω στην αυλή μου να φυτέψω Την Δευτέρα πάω την κλέβω και την τρλιτη την φυτεύω Την Τετάρτη βγάζει φύλλα και την πέμτη δίνει μήλα Τα μαζεύω τα μετράω στην αγάπη μου τα πάω. Κωνσταντίνος Αριστ. Χλιάρας, 23/11/02 |
| 83) Κλέφτης Χασιώτης ροβολάει Από τα καραούλια Στα καραούλια νύχτωσε Στα Χάσια ξημερώνει Πάει στου Θούμα το μαντρί Του Θούμα τα καλύβια Καλημερά σου Θούμενα Καλώς τα παληκάρια Περάστε επάνω βρέ παιδιά Να φάτε και να πιείτε Δεν ήρθαμε για φάει για πιεί Ουδέ γλυκιά κουβέντα Μας έστειλε ο Μπουλούπασας Μένα κομμάτι γράμμα Δεν ην κανάς γραμματικός Να ξέρτει να διαβάζει Είναι το τσελιγκόπουλο Που ξέρει να διαβάζει. Αναστασία Ν. Στεργιάκου, 7/1/03 | 84) Βρε χρυσό μου περιβόλι Τ' είναι τ' άνθια πούχεις μέσα Πράσινα χρυσά ντα φύλλα Κι αργυρένια τα κλωνάρια Κόρη κάθεται στον ίσκιο Κι αργιοπλέκ χρυσό γαϊτάνι Κι ένας νιος την ερωτάει Τι το κάνεις το γαϊτάνι Τι το κάνεις το γαϊτάνι Θα το κάνω τσαμαντάνι Μαρία Νάκα, 31/1/03 |
| 85) ΓΙΑ ΤΗ ΓΥΝΑΙΚΑ ΤΟΥ ΜΠΟΤΣΑΡΗ Όλες οι καπετάνισες Καβούλι τ' όχουν κάνει Μόνο η Ελένη Μπότσαρη Καβούλι δεν το κάνει Παίρνει και ζώνει τ' άρματα Τα φλωροκαπνισμένα Στην βρύση πήγε για νερό Να πιεί και να γιομίσει Τρεις τούρκοι την καρτέρησαν Ρίχνει και τους σκοτώνει. Γιαννίδης Αλέξ. Ιωάννης, 20/7/03 |
