Σύλλογος Σαρακατσάνων Νομού Δράμας

Κοινωνία

Η σαρακατσάνικη κοινωνία χαρακτηριζόταν από την οικονομική και κοινωνική αυτάρκειά της. Η τυροκομική και κτηνοτροφία αποτελούσαν βασική πηγή εσόδων κάθε οικογένειας, αλλά και ολόκληρου του τσελιγκάτου γενικότερα. Η κοινωνική ευημερία και ισορροπία λειτουργούσε συχνά σε βάρος της ατομικής, μια και οι αρχές και παραδόσεις έπρεπε να τηρούνται αυστηρά από όλους. Κάθε απόκλιση από αυτές συνεπαγόταν κοινωνικό αποκλεισμό. Ο τσέλιγκας κατείχε κυρίαρχο ρόλο και επιτηρούσε την ομαλή οικονομικο-κοινωνι&k appa;ή λειτουργία της κοινότητας. Τέλος, η θρησκεία και η κοινή ενασχόληση με όλες τις μορφές τεχνών κρατούσαν ενωμένους τους σαρακατσάνους για αιώνες ολόκληρους, όπως άλλωστε συμβαίνει σε κάθε μικρή ή μεγάλη κοινωνία.


Εκπαίδευση


Οι Σαρακατσάνοι με τον όρο «παιδεία» εννοούσαν τη μετάδοση των γνώσεων και του μύθου σαν συμπλήρωμα. Η μετάδοση αυτή επιτυγχάνονταν με την άμεση και καθημερινή επαφή των νέων με τους μεγαλυτέρους (αδέλφια, γονείς κ.λ.π.), στη δουλειά και στο σπίτι, μέσα από συζητήσεις και διηγήσεις. Έτσι αποκτούσαν μια πολύ γενική μόρφωση. Εκτός, όμως, από την γενική μόρφωση τα παιδιά (μόνο τα αγόρια) έπρεπε ν' αποκτήσουν και βασική μόρφωση (ανάγνωση και αριθμητική), για να μπορούν να "λογαριάζονται", όπως χαρακτηριστικά έλεγαν, δηλαδή να μπορούν να ελέγχουν τα λογιστικά του τσελιγκάτου. Αρχικά, η βασική μόρφωση δίνονταν από τους μεγαλύτερους κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού στο «στάλο», όπου ο χρόνος ήταν μεγάλος (5 με 6 ώρες καθημερινά) και υπήρχε ησυχία. Ο τρόπος αυτός μετάδοσης της μόρφωσης, αναγνωρισμένος και επίσημα από το Ελληνικό κράτος μέχρι τα τέλη του περασμένου αιώνα, λεγόταν αλληλοδιδακτική. Από την περίοδο όμως, που λειτούργησαν τα τσελιγκάτα, και μέχρι το 1945, την βασική τους μόρφωση την αναλάμβανε κάποιος δάσκαλος ή, ορισμένες φορές, κάποιος απόφοιτος Γυμνασίου, μόνον για τους μήνες του καλοκαιριού. Ο τσέλιγκας ήταν αυτός που έπρεπε μεταξύ των άλλων να φροντίσει να βρει δάσκαλο για τα παιδιά του τσελιγκάτου. Τον δάσκαλο τον πλήρωναν κατ΄ αποκοπή για τους τρεις μήνες που απασχολούνταν στο τσελιγκάτο. Τη σίτισή του αναλάμβαναν οι οικογένειες που είχαν παιδιά στο σχολείο, ενώ για την διαμονή του υπήρχε το δασκαλοκάλυβο, δίπλα στο καλύβι, που χρησιμοποιούνταν ως σχολείο. Το μάθημα γινόταν μέσα στο σχολείο, ή και έξω από αυτό, κοντά σε βρύσες, κάτω από δέντρα κ.λ. Τα παιδιά για να μάθουν ανάγνωση και γραφή χρησιμοποιούσαν σουγιά, τον οποίον δεν αποχωρίζονταν ποτέ, και μ' αυτόν χάραζαν γράμματα και αριθμούς στους κορμούς των δέντρων ή σε κάποιο σανίδι. ΣημeiωσηΈνας από αυτούς τους δασκάλους που αφιέρωσαν πολλά από τα καλοκαίρια τους διδάσκοντας τα σαρακατσανόπουλα στα βουνά της Δράμας την δεκαετία του 1930, ήταν και ο «Ηπειρώτης», ο Νίκος Σιμόπουλος, παππούς του εκδότη των «Χρονικών» κ. Νίκου Σιμόπουλου. Ο άνθρωπος αυτός παραμελώντας τόσο την οικογένεια του όσο και την ζωή της πόλης, και μάλιστα σε πολύ δύσκολα χρόνια, μεταφέρονταν στα βουνά της Δράμας τα καλοκαίρια για να διδάξει με αλόγιστο πάθος στα παιδιά των Σαρακατσάνων τις γνώσεις που κατείχε.


Τέχνη


Η τέχνη στη ζωή των σαρακατσάνων ήταν απόλυτα ενσωματωμένη στην καθημερινή τους ζωή. Αμέτρητα ήταν τα έργα που άφησαν στο χώρο της κεντητικής, υφαντικής αλλά και ξυλογλυπτικής. Τα γεωμετρικά σχήματα κυριαρχούσαν σε όλες τις παραπάνω μορφές τέχνης, με έντονες τις επιρροές από την εποχή του Μεγάλου Αλεξάνδρου. Παράλληλα, η ποίησή τους και η μουσική δύσκολα ξεχωρίζουν από τη δημοτική ελληνική παράδοση. ΖΩΓΡΑΦΙΚΗ-ΞΥΛΟΓΛ&U PSILON;ΠΤΙΚΗ Επίσης υπάρχουν ζωγραφιές που σώζονται μέχρι και σήμερα, χαραγμένες επάνω σε κορμούς δέντρων, κυρίως οξιάς. Οι ζωγραφιές αυτές, απεικονίζουν θέματα παρμένα από την καθημερινή τους ζωή, με το ονοματεπώνυμο του δημιουργού και το έτος κατασκευής. Οι δημιουργοί αυτοί είναι τσομπάνηδες, κυρίως στερφάρηδες (βοσκούσαν στέρφα) και σκάλιζαν στους κορμούς των δέντρων τις ώρες του «στάλου». Τα ίδια περίπου θέματα βρίσκουμε χαραγμένα επάνω σε τσουγγάνια (βράχους). ΥΦΑΝΣΗ-ΑΡΓΑΛΕΙΟΣ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ ΧΡΩΜΑΤΩΝ ΓΥΝΑΙΚΕΙΑ ΦΟΡΕΣΙΑ ΑΝΤΡΙΚΗ ΦΟΡΕΣΙΑ ΚΛΙΤΣΕΣ ΚΑΤΑΣΚΕΥΗ ΜΟΥΣΙΚΩΝ ΟΡΓΑΝΩΝ ΠΟΙΗΣΗ


Θρησκεία και Μαγεία


Ιδιαίτερο χαρακτηριστικό της σαρακατσάνικης κοινωνίας ήταν η συμβίωση της μαγείας και της ορθόδοξης θρησκείας, αχνάρια της μακρόχρονης ιστορίας της.
Οι Σαρακατσάνοι διέθεταν ένα μεγάλο αριθμό μαγικοθρησκευτικών δοξασιών, κυρίως, λευκής μαγείας, με σκοπό την εξασφάλιση της υγείας, της ευγονίας, της ευημερίας και της αφθονίας των ανθρώπων και των ζώων. Οι ρίζες αυτών βυθίζονται στην αρχαιότερη παράδοση των χωρών της Ανατολικής Μεσογείου και είναι αρχαιοελληνικές.

Παράλληλα, θρήσκευαν βαθύτατα, αφού οι θρησκευτικές τους πεποιθήσεις προέρχονταν από την Ορθοδοξία.

Χοροστάσια

Στα μέσα περίπου της Άνοιξης, όταν οι Σαρακατσάνοι φτάνανε στα βουνά για να ξεκαλοκαιριάσουν, βλέπανε τα «χοροστάσια». Δηλαδή, σε ανοιχτά μέρη, καθαρά από θάμνους και δέντρα και σε σχήμα κανονικού κύκλου διαμέτρου περί τα 4m. (άλλοτε μικρότερος και άλλοτε μεγαλύτερος) και φάρδος γύρω στα 30cm επί της περιφέρειας του κύκλου, το χόρτο ήταν κιτρινισμένο και σιγά σιγά ξεραίνονταν, για να εμφανιστούν κατά το Φθινόπωρο στο ίδιο μέρος μανιτάρια. Για τους Σαρακατσάνους, εδώ βγαίνουν το βράδυ οι Νεραΐδες ή καλότυχες και στήνουν χορό. Το χοροστάσι δεν επιτρέπεται να το πατήσουν θνητοί. Οι Νεραΐδες είναι επικίνδυνες. Έχουν την δύναμη να μεταμορφώσουν τον άνθρωπο, σε οτιδήποτε θελήσουν και καμιά φορά να τον απαγάγουν κιόλας, αν καταφέρουν να του κλέψουν κάποιο προσωπικό του αντικείμενο.
Αντίθετα, αν κάποιος κατορθώσει να αποσπάσει απ΄ αυτές ένα αντικείμενό τους, τότε γίνεται αφέντης τους. Διηγούνται μάλιστα περίπτωση κάποιου, που αφού κατάφερε να κλέψει το μαντήλι της Νεραΐδας, όχι μόνον την υπέταξε, αλλά και την παντρεύτηκε. Στο Μουσείο Σαρακατσάνων στις Σέρρες, έχει προσφέρει κάποιος Σαρακατσάνος μιά ρόκα, που κατά την παράδοση, ένας πρόγονός του την πήρε από Νεραΐδα. Δοξασίες, Δεισιδαιμονίες! Ποιός ξέρει;

Γονιμότητα των ανθρώπων

Οι Σαρακατσάνοι με τον όρο «μαγεία» εννοούν κάθε τι που έχει σχέση με τη μαύρη μαγεία, δηλαδή με την μαγεία της βλαπτικής επιρροής.

Για να αποφύγουν οι Σαρακατσάνες την στειρότητα, δεν πρέπει να τρώνε κρέας από στείρο ζώο, γιατί το ελάττωμα του ζώου θεωρείται μεταδοτικό. Σε αντίθετη περίπτωση, όταν μια οικογένεια είναι πολυπληθής, ενδείκνυται για την μητέρα αυτό το κρέας για να αναχαιτίσει την γονιμότητά της.

Από την στιγμή που θα εξασφαλιστεί η μη στειρότητα, πρέπει να ακολουθήσει η δράση για την προώθηση της γονιμότητας.

Η γυναικεία φορεσιά είναι κεντημένη με διάφορα γεωμετρικά σχέδια, στα οποία κεντρικό μοτίβο είναι ο σταυρός. Αυτά τα μοτίβο με όλα τα κεντίδια που το περιτριγυρίζουν ονόμαζαν οι Σαρακατσάνοι «φεγγάρια». Τα ίδια «φεγγάρια» κεντούσαν και στην κουλούρα του γάμου που ετοίμαζαν για την νύφη. Όλα αυτά επηρέαζαν ευμενώς την γονιμότητα της γυναίκας.

Οι Σαρακατσάνοι επικαλούνται το Φεγγάρι, τη Γή, τη φωτιά και το φίδι για την ευνοϊκή τους επίδραση στην γονιμότητα. Το φεγγάρι σαν πηγή παγκόσμιας γονιμότητας. Η φωτιά συμβολίζει την ανανέωση και την αθανασία. Το φίδι, εικόνα του φεγγαριού που αναγεννιέται αλλάζοντας το δέρμα του. και η Γη που είναι μητέρα όλων.

Δαίμονες

Για τους Σαρακατσάνους το βασίλειο των κακών πνευμάτων κατοικείται από δαίμονες, νεράιδες, μοίρες και δράκους.

Τους δαίμονες τους αποκαλούν «σαιτανάδες». Κάνουν κακό στους ανθρώπους αλλά δεν τους βάζουν σε πειρασμό. Συχνάζουν στις σπηλιές, στους γκρεμούς, στους αυχένες των βουνών, στα σταυροδρόμια και τα μονοπάτια, στις διαβάσεις, στις συκιές και στις καρυδιές. Αυτά τα δέντρα θεωρούνται ότι είναι κατοικημένα από υπερφυσικά όντα, γιαυτό όποιος θα κοιμηθεί κάτω από μια συκιά ή καρυδιά, κινδυνεύει από σοβαρές αρρώστιες.

Για να προφυλαχθούν οι Σαρακατσάνοι από τους «σαιτανάδες» έχουν πάντα μαζί τους αλάτι και λιβάνι.

Ένας νεαρός βοσκός άκουσε κάποια φορά βιολιά αόρατα που η μουσική τους αντηχούσε στις πλαγιές και τα μονοπάτια. Έτρεξε ασυναίσθητα να απομακρυνθεί. Όταν έφτασε στο γεφυράκι του χείμαρρου που έπρεπε να διαβεί, ήταν ξαπλωμένος στη μέση της γέφυρας ένας γάιδαρος και δίπλα του μια γάτα που έφερνε βόλτα σαν φύλακας. Ο βοσκός κατάλαβε πως επρόκειτο για δυό δαίμονες και τραβώντας το πιστόλι του πυροβόλησε με το αριστερό του χέρι. Αμέσως η μεν γάτα εξαερώθηκε, ο δε γάιδαρος εξερράγη προκαλώντας ένα θόρυβο κεραυνού. Το να ρίξεις μια πιστολιά με το αριστερό χέρι είναι μια ανάποδη χειρονομία, προορισμένη για δαίμονα που είναι πλάσμα ανάποδο.

Ωστόσο, οι «σαιτανάδες» διασκεδάζουν και αυτοί. Ένας Σαρακατσάνος νεαρός είχε εγκαταστήσει μια κούνια με τους φίλους του, όπου έρχονταν οι «Σαιτανάδες» τη νύχτα και έπαιζαν φωνάζοντας και γελώντας.

Νεράιδες

Παράλληλα με τους Σαιτανάδες υπήρχαν και οι «νεράιδες». ¶λλες από αυτές είναι ντυμένες στα άσπρα και άλλες στα μαύρα. Οι πρώτες έχουν τη δύναμη να μεταμορφώνουν τον άνθρωπο σε ο,τιδήποτε θελήσουν και καμιά φορά να τον απαγάγουν κιόλας, αν καταφέρουν να του αποσπάσουν ένα προσωπικό του αντικείμενο.

Αντίθετα, αν κάποιος αποσπάσει ένα δικό τους αντικείμενο, τότε αυτός τις διαφεντεύει. Διηγούνται μάλιστα την περίπτωση κάποιου που αφού κατάφερε να κλέψει το μαντίλι μιας νεράιδας, όχι μόνο την υπέταξέ, αλλά και την παντρεύτηκε.

Οι μαυροφόρες συνηθίζουν να φωνάζουν τους περαστικούς και αν κάποιος γελαστεί και απαντήσει, χάνει την φωνή του. Οι ασπροντυμένες συχνάζουν στις πηγές και στα ρέματα. Από μακριά και μάλιστα το σούρουπο, μπορεί κανείς να ακούσει τις φωνές και τα γέλια τους. Οι μαυροφόρες νεράιδες στοιχειώνουν τους αυχένες και τις δεντροφυτεμένες χαράδρες των βουνών. Το να αποφύγει κανείς τα περάσματα αυτά, να μην κοιμηθεί κοντά σε πηγή και κυρίως να έχει πάντα επάνω του λιβάνι και αλάτι, είναι τα μόνα μέσα προστασίας που διαθέτουν οι Σαρακατσάνοι.

Μοίρες

Είναι οι τρεις νεράιδες του πεπρωμένου που κατεβαίνουν κοντά στο νεογέννητο τρεις μέρες μετά την γέννησή του και καθορίζουν το μέλλον του. Γι’αυτό, η νεαρή Σαρακατσάνα μητέρα φροντίζει να τις καλοπιάσει για το καλό του παιδιού. Τοποθετεί δίπλα στην κούνια ένα δοχείο με γλυκά και μέλι, για να προδιαγράψουν ένα γλυκό πεπρωμένο για το παιδί.

Την άλλη μέρα γυρεύουν ένα μαύρο σημάδι στη μύτη του παιδιού που η θέση του αποκαλύπτει τι αποφάσισαν οι μοίρες. Αν είναι κοντά στο μέτωπο, προοιωνίζεται λαμπερό μέλλον. Αν βρίσκεται στη βάση της μύτης τότε προμηνύεται δυστυχία.

Τα μαγικά δρώμενα που προστατεύουν από την αρρώστια είναι περισσότερο προληπτικά παρά θεραπευτικά.

Κατά γενικό κανόνα απαγορεύονται οι επισκέψεις στη λεχώνα και το νεογέννητο. Εκείνοι που μπαίνουν μπορεί να παρασύρουν μαζί τους και κακά πνεύματα. Γι’αυτό, στην είσοδο της καλύβας κρεμούν μια τουλούπα μαλλί κόκκινο, γιατί το κόκκινο έχει αποτρεπτικές ιδιότητες. Επίσης στο κατώφλι, τοποθετούν αναμμένα κάρβουνα πάνω στα οποία ρίχνουν κάθε τόσο κόκκους λιβανιού. Έτσι αυτοί που μπαίνουν, υφίστανται εξαγνιστικό θύμιασμα.

Άλλη φροντίδα απομάκρυνσης του «κακού» είναι το ρίξιμο μέσα στη φωτιά ενός παλιού παπουτσιού ή ενός κομματιού χοντρού μάλλινου υφάσματος που βγάζει δύσοσμους καπνούς.

Σαράντα ημέρες μετά τη γέννηση, η μητέρα και το παιδί πρέπει να υποβληθούν σε μια κάθαρση. Έτσι η καλύβα καθαρίζεται σε βάθος και η μητέρα με το παιδί πλένονται καλά. Μετά πάνε στην εκκλησία όπου ο παπάς τους ευλογεί.

Από το βιβλίο του κ Καββαδία

Φυλακτά

Τα φυλαχτά ασκούν και αυτά μια διαρκή προστασία εναντίον του «κακού. Η σύνθεσή τους ποικίλλει. Σε ένα φυλαχτό περιδέραιο που φοράνε τα παιδιά, μπορεί να υπάρχουν: μία γαλάζια χάντρα με μικρό σταυρό, σταυρός από μαστίχα, ένα σακουλάκι με λιβάνι και αλάτι, ένα φλουράκι με την εικόνα της παναγίας, ένα νόμισμα, ένα σακουλάκι με το κοκαλάκι της νυχτερίδας, μια χάντρα από κεχριμπάρι, ένα κοχύλι (το κοχύλι της αφροδίτης).

Ο συμβολισμός αυτών των αντικειμένων μας είναι λίγο πολύ γνωστός. Ευαγγέλιο και σταυρός, θεϊκές δυνάμεις. Αλάτι και λιβάνι, ενάντια στα υπερφυσικά όντα. Κοχύλι, σαν υδάτινα όντα επομένως σεληνιακά, ευνοϊκά για την γονιμότητα. Το νόμισμα είναι ευεργετικό γούρι και φυλαχτό γνωστό από τα Βυζαντινά χρόνια για την προστατευτική του ισχύ. Το κεχριμπάρι έχει την ίδια σημασία και χρησιμοποιείται σαν τέτοιο από την πιο απομακρυσμένη ανατολική αρχαιότητα. Η γαλάζια χάντρα προστατεύει ενάντια στο κακό μάτι.

Η προστασία των ζώων ενάντια στις κακές επιδράσεις προβλέπει άπειρα δρώμενα. Συνήθως τοποθετούν στη "στρούγκα" ένα μισοκαμένο κορμό και το κεφαλιού της οχιάς, τα οποία εκτός από τον ρόλο που παίζουν στην παραγωγή της γονιμότητας, παίζουν και το ρόλο της προστασίας. Tο πρώτο σαν αντιπροσωπευτικό της ευεργετικής φωτιάς και το δεύτερο χάρη, στα προσόντα του φιδιού.

Όταν οι Σαρακατσάνοι κατασκευάζουν μια καινούρια στάνη, τοποθετούν αγκαθωτούς θάμνους που απειλούν και αποτρέπουν το κακό. Ακόμα, κρεμούν στη στάνη ένα κρανίο αλόγου ή γαιδάρου, γιατί το κόκαλο μεταφέρει την στερεότητά του κατά συνέπεια τις δυνάμεις αντίστασης στα κοπάδια και τα προστατεύει από το κακό μάτι.

Η αντοχή των ζώων εξασφαλίζεται ακόμα με την τοποθέτηση μπρος στην είσοδο της στρούγκας ενός τσεκουριού και ενός μαχαιριού, επίσης σκληρών αντικειμένων.

Απαγορεύεται στις παντρεμένες γυναίκες να περάσουν το κατώφλι της στρούγκας, γιατί η γυναίκα ως φορέας πολλαπλασιασμού, η παρουσία της ανάμεσα στα μολυσμένα ζώα θα πολλαπλασιάσει το κακό. Επίσης η παντρεμένη γυναίκα είναι διπλά επικίνδυνη.

Επιβάλλεται πάντως οι γυναίκες να φέρουν μερικές τούφες μαλλί από ένα πρόβατο του αρρωστημένου κοπαδιού στο θεραπευτή, τον “ριχτολόγο΄΄ που θα προβεί στην απαραίτητη διαδικασία για την θεραπεία των ζώων.

Το κακό μάτι

Το "κακό μάτι" είναι η καταστροφική επίδραση που αποσκοπεί στο να εξουδετερώσει κάθε προσπάθεια, να καταστήσει μη αποδοτική κάθε επιχείρηση και να αρρωσταίνει ανθρώπους και ζώα μέχρι θανάτου και είναι ανεξάρτητη από την ηθική υπόσταση του καλού ή κακού χαρακτήρα του ανθρώπου που το προκαλεί. Φτάνει καμιά φορά να κοιτάξει κανείς με θαυμασμό ή με ζήλια για να επέλθει η καταστροφή. Λένε πως τα γκριζογάλανα μάτια ή τα ενωμένα φρύδια είναι προικισμένα με αυτή τη δύναμη.

Οι Σαρακατσάνοι χρησιμοποιούν την γαλάζια χάντρα, που θυμίζει το γαλάζιο μάτι, σαν εξουδετερωτικό μέσο. Το κοχύλι που βρίσκεται στα φυλακτά και που η φόρμα του θυμίζει τον οφθαλμικό βολβό παίζει επίσης τον ίδιο ρόλο. Ενδείκνυται γενικά να φτύσει κανείς τρεις φορές το αντικείμενο που θαυμάζει ή στον αέρα όταν πρόκειται για την επιτυχία κάποιου.

Οι πιο εκτεθειμένοι στο κακό μάτι είναι τα παιδιά. Όταν αυτά είναι άρρωστα, οι Σαρακατσάνες καταφεύγουν σε διάφορα μέσα θεραπείας με το νερό, τη φωτιά, το αλάτι, το λιβάνι, το κάπνισμα, την επίκληση του Χριστού, το σημείο του σταυρού, και τέλος την σιωπή που πρέπει να κρατηθεί σε ορισμένες περιπτώσεις.

Η γυναίκα που ασκεί αυτές τις τελετουργίες πρέπει να έχει ειδικά προσόντα. Μόνο που είναι δύσκολο να καθοριστεί από πού πηγάζουν αυτά τα προσόντα και τι είναι ακριβώς. Μοιάζει να είναι θέμα γνώσης των σχετικών δρώμενων που η κάθε έμπειρη γριά μεταδίδει σε μια από τις κόρες της προς το τέλος της ζωής της και αυτό γίνεται μόνον Μεγάλη Πέμπτη.

Συνήθως γεμίζουν ένα ποτήρι με νερό που το φέρνουν από κάποια πηγή χωρίς να μιλήσουν κατά την διαδρομή (το αμίλητο νερό). Στην συνέχεια παίρνουν λίγο αλάτι, λίγο λιβάνι και ένα κάρβουνο και κάνουν το σημείο του σταυρού στο άνοιγμα του ποτηριού μουρμουρίζοντας ξόρκια. Ύστερα ραντίζουν σαράντα φορές με αυτό το νερό το παιδί και το υπόλοιπο το αδειάζουν στο κοτέτσι λέγοντας τρεις φορές: "Να φύγει το κακό μάτι από αυτό το παιδί" και το κακό μάτι να σκορπιστεί στις κότες.

Άλλος τρόπος είναι να πάρει κανείς τρεις κόκκους αλάτι και τρεις λιβάνι με τα δάχτυλα του δεξιού χεριού και να κάνει το σημείο του σταυρού πάνω στο παιδί, μουρμουρίζοντας μαγικά λόγια. Μετά, το αλάτι και το λιβάνι ρίχνονται στη φωτιά, πάνω από την οποία περνούν το παιδί ή ένα ρούχο του. Τα καπνίσματα αποτελούν θεραπευτικό μέσο, όχι μόνο για το μάτι, αλλά και για άλλες παιδικές ασθένειες. Έτσι, τα λουλούδια του επιτάφιου της Μ. Παρασκευής φυλάσσοονται, ξεραίνονται και καίγονται σε τέτοιες περιπτώσεις.

Η προφύλαξη των κοπαδιών από το κακό μάτι προϋποθέτει δύο βασικά πράγματα. Ένα φυλαχτό και τη σιωπή. Το φυλαχτό αποτελείται από ένα καινούργιο κουδούνι μέσα στο οποίο μπαίνει αλάτι, και λιβάνι. Το κουδούνι αυτό αφού κλείσουν τα χείλη του, το κρεμούν στο λαιμό ενός κριαριού. Το φυλαχτό αυτό προστατεύει το κοπάδι τόσο από τις ασθένειες, όσο και από τα κακά πνεύματα. Όσο για την σιωπή, ο βοσκός δεν αποκαλύπτει ποτέ σε κανέναν το πρόγραμμά του για τις εποχιακές μετακινήσεις. Έτσι δεν θα τον ζηλέψουν για να επηρεάσουν τα ζώα με το κακό μάτι.

Από θεραπευτικής σκοπιάς, γίνεται εξορκισμός της εκκλησίας στο ματιασμένο ζώο.

Σαρακατσάνα Γυναίκα


Ο ρόλος της γυναίκας στη Σαρακατσάνικη κοινωνία ήταν πολύ σημαντικός. Δείτε το σχετικό βίντεο από το αφιέρωμα του Συλλόγου στη Σαρακατσάνα Γυναίκα στις 19 Μαϊου 2007

σύντομοι χαιρετισμοί η κεντρική ομιλήτρια Η εκδήλωση ολοκληρώθηκε με χορούς από το συγκρότημα του συλλόγου μας